ΜΕΣΟΓΕΙΑ -Το χαμένο περιβόλι της Αττικής Ανθολόγιο Γιώργος Π. Ιατρού ΑΩ Εκδόσεις -2015

ΜΕΣΟΓΕΙΑ -Το χαμένο περιβόλι της Αττικής

Ανθολόγιο

Γιώργος Π. Ιατρού

ΑΩ Εκδόσεις -2015

Τα Μεσόγεια. Το στέμμα της Αττικής γης. Η έδρα της αμπέλου και της ελαίας. Η ανάσα της θεάς Αθηνάς. Το ξαπόσταμα του Ποσειδώνα στα λιμανάκια του Σαρωνικού. Η έκσταση του Πανός στα πευκόφυτα όρη. Και η εξοχική κατοικία του Δία, επάνω στις καμπύλες του Καλυβιώτικου Ολύμπου.

Μεσόγεια. Ένας τόπος που αξίζει να μιλήσεις γι’ αυτόν.

Ο Μεσογείτης συγγραφέας - και ανθολόγος στην προκειμένη περίπτωση - Γιώργος Ιατρού, έχει αποδείξει, με το μέχρι σήμερα έργο του, την αγάπη για τον τόπο του, την επιθυμία να τον μάθει καλύτερα, αλλά και την μέριμνά του να προβάλει τις ομορφιές και την ιστορία αυτού, σε όλους όσους δεν έτυχε να τον γνωρίσουν.

Στο βιβλίο “Μεσόγεια - Το χαμένο περιβόλι της Αττικής”, αποκαλύπτονται μέσα από λογοτεχνικές, ποιητικές και δημοσιογραφικές αναφορές, παλαιότερες και σύγχρονες, αλλά και μαρτυρίες περιηγητών, κομμάτια απ’ τη μορφή, την ιστορία, τα έθιμα και την καθημερινότητα των κατοίκων των Μεσογείων. Η Παλλήνη, τα Σπάτα, η Παιανία, το Κορωπί, το Μαρκόπουλο, ο Κουβαράς, τα Καλύβια, η Κερατέα, αλλά και οι περιοχές της Βραυρώνας, του Πόρτο-Ράφτη, της Αναβύσσου - Παλαιάς Φώκαιας – Σαρωνίδας, οι οποίες συνδέονται όχι γεωγραφικά αλλά κοινωνικά και πολιτιστικά με τα Μεσόγεια, αποτελούν τα έντεκα κεφάλαια του ανθολογίου. Κάθε περιοχή – κεφάλαιο- έχει από δώδεκα έως είκοσι τέσσερις αναφορές. Συνολικά ανέρχονται στις 172. Ένας ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός που φανερώνει τη δουλειά και τον χρόνο που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί ένα πόνημα σαν κι αυτό.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Κώστας Ουράνης, Γεώργιος Σουρής, Ανδρέας Καρκαβίτσας, Κώστας Βάρναλης, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, Δημήτριος Νανόπουλος, Γιάννης Ξανθούλης, Ελένη Γκίκα, Σωτήρης Αθ. Κόλλιας, Πέτρος Φιλίππου – Αγγέλου, Αθηνά Αναστασίου, είναι κάποια απ’ τα ονόματα που τίμησαν με την πένα τους τη Μεσογείτικη γη.

Τα συλλεγμένα κείμενα μάς δίνουν ποικίλες πληροφορίες, συμπληρωμένες με ιστορικά ντοκουμέντα, λαογραφικές και ηθογραφικές εικόνες, προσωπικές μαρτυρίες. Ιδιαίτερη εντύπωση μου προκάλεσε η αναφορά του Α. Παπαδιαμάντη, στο “Ο επιτάφιος και η ανάστασις εις τα χωριά”, όταν ευρισκόμενος σε εκκλησία μεσογείτικου χωριού, για να γιορτάσει το Πάσχα, ένιωσε “ευτυχής” καθώς βρήκε ιερέα “όστις ήξευρε καλώς την τάξιν της ακολουθίας, ουδεμίαν δε αταξίαν ή χασμωδιαν επέτρεπεν” αλλά και “λογικό ποίμνιον ευλαβώς ακροαζόμενον της Ακολουθίας”.

Φυσικά δεν μπορώ να μη μοιραστώ το αρβανίτικο ανέκδοτο από το Κορωπί, του Γεωργίου Χατζησωτηρίου, στο οποίο η τσάτσα – Γιάννενα είχε “πάρει” τ’ αυτιά του αντρός της, Γιάννη Χατζηδήμα, ώστε να αφήσει το κυνήγι και να τρυγήσει επιτέλους τ’ αμπέλια. Η απάντηση του Χατζηδήμα στις παρακλήσεις της, ήταν ...αποστομωτική: “Μόη κουτό, τα σταφύλια μπορούν να περιμένουν λίγες μέρες ακόμα. Τα πουλιά όμως, δεν περιμένουν... φεύγουν!... Το κατάλαβες;” Έτσι, με ένα αυθόρμητο χαμόγελο διαρκείας, με επισκέφθηκαν εικόνες από ανθρώπους και ατάκες που πρόφτασα να ζήσω, χαρίζοντας μου την αριστοφάνεια αντίληψη των Μεσογειτών για τη ζωή.

Στον επίλογο του ανθολόγιου, που παρ’ όλες τις εξακόσιες σελίδες του αναγιγνώσκεται με περίσσια όρεξη και ταχύτητα, χάρη στις σύντομες αναφορές μα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, έρχομαι αντιμέτωπη με τη μνήμη. Στο απόσπασμα “Κρασοψυχιά” του Κώστα Βάρναλη διαβάζω: “...μια φέτα ψωμί, βουτηγμένη σε “άκρατον οίνον”, αποτελούσε το “πρωινό ρόφημα” των αρχαίων Ελλήνων...”. Είναι η στιγμή που ένα ανεξήγητο ρίγος με διαπερνά και κάθε φορά θέλει να γίνει δάκρυ. Η μορφή του παππού μου, του Γιάννη από τα Καλύβια, βρίσκεται μπροστά μου ολοζώντανη. Εκεί στον μαρμάρινο νεροχύτη, κάτω απ’ το φανάρι*, να κολατσίζει μ' ένα ποτήρι κεχριμπαρένιο κρασί και μια φέτα ψωμί. Εγώ τον κοιτώ με προσμονή. Δίχως κουβέντα, βουτά ένα κομμάτι στο ποτήρι και μου το δίνει. Τούτη η αξέχαστη γεύση της κρασόψυχας θα με ακολουθεί ως το τέλος, και θα μου θυμίζει την αίσθηση που έχει η θεία κοινωνία των ιερών και όσιων της οικογένειας.

Το βιβλίο “Μεσόγεια – το χαμένο περιβόλι της Αττικής” είναι μια κατάθεση ψυχής από τον Γιώργο Π. Ιατρού, στον τόπο που έπαιξε έναν σπουδαίο ιστορικό ρόλο σε όλες τις εποχές, αλλά κράτησε συνετά χαμηλό προφίλ.

Με την ευχή: οι άνθρωποι να συνεχίσουμε να αγαπάμε τις ρίζες μας και να σεβόμαστε τις ρίζες των άλλων, θα κλείσω τούτο το όμορφο ταξίδι στις σελίδες αυτού του εξαιρετικού βιβλίου. Εκεί, στα ασημόφυλλα των ελαιόδεντρων και στη μυρουδιά (sic) του ρετσινιού απ’ τα τεράστια οινοβάρελα, που έκαναν θεούς και δαίμονες να μας κλείνουν με νόημα το μάτι.

Καλή ανάγνωση!

©Ματίνα Κ. Καρελιώτη.

*Το φανάρι είναι μέσο φύλαξης ευπαθών τροφίμων (κρέας, τυριά κλπ) για βραχύ χρονικό διάστημα, που κυρίως χρησιμοποιόταν στα παλιότερα χρόνια που δεν υπήρχαν τα ψυγεία.- wikipedia