Νικόλαος Γύζης - Πολιτισμός, Πρόσωπα - Ματίνα Κ. Καρελιώτη
Γεννημένος το 1842 στην Τήνο, ο
Νικόλαος Γύζης, ξεχωρίζει από μικρή ηλικία για το πηγαίο καλλιτεχνικό ταλέντο
του. Παιδί πολυμελούς οικογένειας, με μεγάλες βιοτικές δυσχέρειες, καταφέρνει
να σπουδάσει στην Αθήνα, στη Σχολή των Τεχνών. Ύστερα από αλλεπάλληλες
βραβεύσεις στην Ελλάδα κερδίζει υποτροφία, χάρις στην οποία καταφέρνει να
συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Βασιλική Ακαδημία
των Τεχνών του Μονάχου.
Η επιρροή αυτή, σε συνδυασμό με το
αστείρευτο ταλέντο του, θα τον καταστήσει έναν από τους σημαντικότερους εκπρόσωπους της «Σχολής του Μονάχου», η οποία
αποτελούσε ένα από τα σπουδαιότερα εικαστικά κινήματα της Ελλάδας τον 19ο
αιώνα. Χαρακτηριστικά της σχολής αυτής
ήταν ο συντηρητισμός και ο ιδεαλιστικός ρεαλισμός. Η δημιουργία της οφείλεται
σε μεγάλο βαθμό στις σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ Ελλάδας και Βαυαρίας την
περίοδο της βασιλείας του Όθωνα.
Η ευρωπαϊκού επιπέδου καλλιτεχνική
μόρφωση του Γύζη, σε συνάρτηση με το ταλέντο του, τον οδήγησαν στη δημιουργία
μοναδικών έργων τόσο λόγω της επιδεξιότητας που τα χαρακτήριζε όσο και της
θεματολογίας. Το έργο του διακρίνεται για την καθαρή γραμμή της ελληνικότητας
του καθώς είναι εμπνευσμένο από την ελληνική ζωή αλλά και από τις εθνικές και
θρησκευτικές μας παραδόσεις. Ο συμβολισμός και η αλληγορία κυριαρχούν στα έργα
του Γύζη, τα οποία μπορούν να καταταχθούν σε τρεις περιόδους. Η πρώτη περίοδος
ξεκινά όταν ακόμη σπουδάζει στην Ακαδημία του Μονάχου και τελειώνει με την
επιστροφή του στην Ελλάδα. Έργα αυτή της περιόδου είναι «Η Ιουδήθ και
Ολοφέρνης» (1869) αλλά και η «Η επιθεώρηση των σκύλων» (1870). Η δεύτερη
περίοδος αντλεί την έμπνευσή της από το ταξίδι του στην Ελλάδα και την Ανατολή
όπου γίνεται εντονότερη η στροφή προς την ηθογραφία. Έργα της δεύτερης περιόδου
είναι: «Τ' αρραβωνιάσματα των παιδιών», «Το κρυφό σχολειό», «Αποκριά στην
Αθήνα». Η τρίτη δημιουργική περίοδος του Γύζη αφήνει πίσω της την συντηρητική
τεχνική αλλά και την ηθογραφία. Η δημιουργίες γίνονται πιο προσωπικές με το αλληγορικό και μυστικιστικό στοιχείο να
αποκτούν περισσότερη ένταση και δυναμισμό. «Η Εαρινή συμφωνία» (1886), «Η
ιστορία» (1892) και « Η αρμονία» (1894) ανήκουν στην περίοδο αυτή.
Οι βραβεύσεις και οι τιμητικές
διακρίσεις στο πρόσωπο του Νικόλαου Γύζη, τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό
είναι πάμπολλες, με προεξέχουσα την εκλογή του ως καθηγητή, στη σχολή Καλών Τεχνών
του Μονάχου, θέση που κατείχε ως τον θάνατο του, και η οποία αποτελεί ακόμη μία
δικαίωση και αναγνώριση της αξίας του.
Στην πορεία της καλλιτεχνικής ζωής
του μπορεί να χαρακτηρίστηκε ως γερμανικότερος
των Γερμανών, μπορεί να απογοητεύτηκε από τις συνθήκες που επικρατούσαν
στην Ελλάδα, ποτέ μα ποτέ όμως δεν έπαψε να την έχει στην καρδιά του και να
οραματίζεται την επιστροφή της αίγλης και της εύκλειας της.
Βιβλιογραφία:
·
Wikipedia
·
www.peri-grafis.net
·
Αν.Τσουράκη,Βιογραφίες,
Εκδ. Αλκυών, Νικόλαος Γύζης
·
Μ.
Στεφανίδης, Πάπυρος Larousse Britannica, λ.
Γύζης
